Την περασμένη εβδομάδα (17-22 Μαρτίου 2018), μια
αντιπροσωπεία περίπου 20 μελών του Ευρωπαϊκού Κινήματος Νερού, συμμετείχε στο
Παγκόσμιου Εναλλακτικό Φόρουμ Νερού (FAMA) στη Μπραζίλια: η πραγματική εναλλακτική λύση στο Παγκόσμιο
Φόρουμ για το Νερό, που οργανώνεται από
το Παγκόσμιο Συμβούλιο για το Νερό, το οποίο αντιπροσωπεύει τη φωνή των πολυεθνικών
και της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Κοινωνικά κινήματα, συνδικάτα, τοπικές κοινότητες, φεμινιστικές
ομάδες και οι αυτόχθονες φυλές, συγκεντρώθηκαν για να καταπολεμήσουν το σκοπό
των εταιρειών ο οποίος είναι να
μετατρέψουν το νερό σε εμπόρευμα και να προωθήσουν την οικονομικοποίηση των
υδάτινων σωμάτων και οικοσυστημάτων, να ιδιωτικοποιήσουν τους υδάτινους πόρους
και να εμπορευματοποιήσουν ένα ανθρώπινο δικαίωμα.
Το FAMA ήταν ένα ζεστό και ελπιδοφόρο γεγονός,
συγκεντρώνοντας 7000 ακτιβιστές από διάφορα μέρη και διευκολύνοντας την
ανταλλαγή εμπειριών, πληροφοριών, λύσεων και προκλήσεων. Για άλλη μια φορά
επιβεβαιώθηκε η σημασία της εμβάθυνσης και ενίσχυσης των θέσεων και των δεσμών
μεταξύ κοινωνικών κινημάτων, συνδικάτων, ιθαγενών και τοπικών κοινοτήτων.
Επίσης, προέκυψε πόσο σημαντικό είναι να επικεντρωθούμε στους αγώνες των
γυναικών ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της φύσης και της πατριαρχίας.
Εν τω μεταξύ, οι εταιρείες και τα κράτη που συγκεντρώθηκαν
στο «εταιρικό φόρουμ» επιβεβαίωσαν ότι αναζητούν δράση για το νερό, όπως
αναφέρεται στην υπουργική δήλωση.
Ωστόσο, η δράση τους σίγουρα δεν πηγαίνει προς την κατεύθυνση
της ειλικρινούς προώθησης, της αναγνώρισης και της εφαρμογής του ανθρώπινου
δικαιώματος στο νερό.
Η αποψίλωση των δασών, η αγροβιομηχανία και τα υδροηλεκτρικά
έργα δεν αναφέρονται καν στην υπουργική δήλωση, αλλά ο αντίκτυπος της
αγροβιομηχανίας και της άρδευσης του νερού αποτελεί θεμελιώδη μέριμνα για τους
αυτόχθονες πληθυσμούς, τους αγρότες μικρής κλίμακας και τα κινήματα. Πράγματι,
οι συνέπειες της αγροβιομηχανίας, όπως
συζητήθηκε σε μεγάλο βαθμό κατά τη διάρκεια της FAMA, είναι καταστροφικές:
μολυσμένα ποτάμια, μειωμένα επίπεδα υδροφορέων, εξαφάνιση πηγών, απειλή για το
υδατικό καθεστώς, ξηρασίες που συνδέονται με την αποψίλωση των δασών.
Οικογενειακή γεωργία και αλιεία αμφισβητούνται, πραγματοποιούνται
αναγκαστικές εξώσεις, η γη μονοπωλείται,
βιότοποι απειλούνται. Όλα αυτά για το κέρδος μεγάλων τραπεζών ή συνταξιοδοτικών
ταμείων στην Ολλανδία, τη Σουηδία ή τη Γερμανία, των οποίων οι δικαιούχοι, δεν
γνωρίζουν ότι η σύνταξή τους προκαλεί παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των
αυτοχθόνων πληθυσμών και καταστροφή του περιβάλλοντος.
Εκείνοι που συγκεντρώθηκαν στο εταιρικό φόρουμ επέμειναν
στην ανάγκη «σεβασμού του δικαιώματος κάθε ανθρώπου, ανεξαρτήτως της κατάστασης
και της θέσης του, σε ασφαλές πόσιμο νερό και
αποχέτευση ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα», αλλά επιδιώκουν να το
πράξουν μέσω μιας αδύνατης συνεργασίας μεταξύ του ιδιωτικού τομέα και εκείνων
που επλήγησαν από την ιδιωτικοποίηση. Μια τέτοια συνεργασία δεν θα υπάρξει
ποτέ!
Πράγματι, η υπουργική δήλωση αναφέρει ελάχιστα την
αναγνώριση του ανθρώπινου δικαιώματος στο νερό σύμφωνα με το ψήφισμα 64/292 του
ΟΗΕ. Δεν είναι περίεργο, δεδομένου ότι ένα τέτοιο δικαίωμα δεν απολαμβάνεται ακόμη πουθενά στον κόσμο και η πρόσβαση στο νερό
εξακολουθεί να εξαρτάται από τη λογική του μετασχηματισμού του ανθρώπινου
δικαιώματος σε ζήτημα οικονομικής προσβασιμότητας, -βασισμένο στον ρόλο του
ιδιωτικού τομέα- ώστε να εξασφαλιστεί το δικαίωμα αυτό.
Φυσικά, η λέξη ιδιωτικοποίηση δεν αναφέρεται καν στην
Υπουργική Διακήρυξη, ενώ όσοι συγκεντρώθηκαν στο FAMA, επανειλημμένα και σαφώς
επιβεβαίωσαν ότι αυτό είναι το κρίσιμο πρόβλημα που πλήττει τους ανθρώπους σε
όλο τον κόσμο.
Στην καταγγελία της ιδιωτικοποίησης και της χρηματοοικονομικής
εκμετάλλευσης της φύσης από τις εταιρείες και
χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, η τελική δήλωση του FAMA περιγράφει τον
αντίκτυπο αυτών των πολιτικών στη φύση (και γενικότερα στις κοινωνικές
ανισότητες) και τις ευθύνες τους όσον αφορά την εγκληματικότητα, τις απειλές
και τις δολοφονίες υπερασπιστών των περιβαλλοντικών δικαιωμάτων.
Το FAMA κατήγγειλε τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων
δικαιωμάτων στην ύδρευση αλλά παράλληλα ανέδειξε αποτελεσματικές εναλλακτικές λύσεις, από
αγρο-οικολογία μικρής κλίμακας έως συμπράξεις δημόσιου-δημόσιου και
δημοσίου-κοινοτικού τομέα.
Το Ευρωπαϊκό Κίνημα Νερού (EWM) συνέβαλε στην συζήτηση αναδεικνύοντας
τις ευρωπαϊκές κινητοποιήσεις και
περιγράφοντας τον τρόπο με τον οποίο οι αρνητικές επιπτώσεις της
εμπορευματοποίησης του νερού και των ιδιωτικοποιήσεων αποτελούν κοινό πρόβλημα.
Δεδομένου ότι το EWM είναι εμπνευσμένο από τους αγώνες
κινημάτων νερού στη Λατινική Αμερική και
ειδικότερα στη Βραζιλία, επιστρέφουμε πεπεισμένοι ότι η ενίσχυση της
συνεργασίας είναι ζωτικής σημασίας για την καταπολέμηση της ιδιωτικοποίησης και
την επίτευξη δικαιοσύνης στο νερό. Οι αγώνες μας είναι αλληλένδετοι. Όχι μόνο
επειδή, όπως γνωρίζουμε όλοι, οι περισσότερες από τις πολυεθνικές εταιρείες που
είναι υπεύθυνες για την ιδιωτικοποίηση και την αρπαγή του νερού έχουν την έδρα τους στην Ευρώπη, αλλά ακόμη
περισσότερο λόγω της ζωτικής σημασίας που έχουν οι υδάτινοι πόροι, για
παράδειγμα ο υδροφόρος ορίζοντας Guarani, σε παγκόσμιο επίπεδο.
Αντιμετωπίζουμε τον ίδιο εχθρό, ο οποίος εφαρμόζει παρόμοιες
πολιτικές με διαφορετικά "πρόσωπα" τόσο στο Βορρά όσο και στο Νότο.
Ως εκ τούτου, πρέπει να διεξάγουμε αυτούς τους αγώνες τόσο σε τοπικό επίπεδο,
στις δικές μας κοινότητες, όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Η ιδιωτικοποίηση του
νερού και οι πολιτικές αρπαγής του νερού είναι συνεπείς συνιστώσες του
νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, που βασίζονται στην εκμετάλλευση της φύσης και
των λαών (και των γυναικών ακόμη περισσότερο!). Επιβάλλεται να ανταποκριθούμε:
Água é direito,
não mercadoria!